Thursday, May 19, 2011

მითები. ნაწილი 1

 
 ალბათ ბევრი თქვენგანია გატაცებული მითოლოგიით, ასევე ვარ მეც. საკმაოდ დიდ დროს ვანდომებ ამა თუ იმ ქვეყვნის მითოლოგიის შესწავლას. დრო და დრო ვეცდები რომ ჩემი ნამოღვაწარი თქვენც შემოგთავაზოთ და გაგაცნოთ.
   ძირითადად მკვიდრი ამერიკელების, ანუ ინდიელების (და არა ინდოელების) მითოლოგიას ვთარგმნი. არანაირი პლაგიატიზმი, უბრალოდ მე ჩემით გადავთარგმნი ზოგიერთ ჩემი აზრით საინტერესო მითს (თუ გრამატიკული შეცდომები იქნება ბოდიშით ყველას) და გამოვაქვეყნებ ბლოგზე. წყაროც ასევე მითითებული იქნება. მაშ ასე, პირველი მითი

ახალგაზრდობა, რომელიც ირმებს შეუერთდა.

   ძალიან დიდი ხნის წინათ ცხოვრობდა კაცი, რომელიც შესანიშნავი მონადირე იყო. იგი ხშირად ნადირობდა და უმეტეს შემთხვევაში გამარჯვებული ბრუნდებოდა. ის მთელ დროს ირმებზე ფიქრს ანდომებდა და ესიზმრებოდნენ კიდევაც. ისინი მისთვის მეგობრებივით იყვნენ. ალბათ მისი ტოტემიც ირემი იყო. მას ორი ცოლი ჰყავდა, ერთისგან არცერთი ბავშვი არ ეყოლა, ხოლო მეორემ ბიჭი უშვა.
   ერთ დღეს, ნადირობისას, იგი დედა ირმის და ნუკრის ახალ ნაკვალევს გადააწყდა. კვალი ბორცვისკენ მიემართებოდა, სადაც ახალგაზრდა ქალი და ბავშვი ისხდნენ. ნაკვალევი სწორედ მათკენ მიანიშნებდა. კაცი განცვიფრდა და ქალს კითხა საით წავიდნენ ირმები. მაგრამ ქალმა უპასუხა რომ არანაირი ირემი მას არ დაუნახავს. კაცმა გზა გააგრძელა, მაგრამ კვალი ვეღარ იპოვა და უკან დაბრუნდა. მან ქალს მოსთხოვა რომ ირმის ადგილმდებარეობა გაემხილა, რადგან დარწმუნებული იყო, რომ ირმები ამ ადგილისკენ გამოექცნენ. ქალმა გაიცინა და უთხრა რომ დიდი ხანი იყო რაც უყვარდა და სთხოვა გაჰყოლოდა. კაცი ვერ შეეწინააღმდეგა და გაჰყვა. ქალის სილამაზემ იმდენად დაახვია თავბრუ, რომ უარს ვერაფერზე ეტყოდა, თუმცა გზაში ფიქრობდა რომ არასწორად იქცეოდა, რადგან სახლში ორი ცოლი და ბავშვი ელოდებოდა. ქალმა მისი ფიქრები თითქოს წაიკითხა და სთხოვა არ ენერვიულა, რადგან კაცი მისი ქმარი გახდებოდა და ამას არასოდეს ინანებდა.
      ძალიან დიდი ხნის სიარულის შემდეგ, მათ მთაზე მოთავსებულ სოფელს მიაღწიეს. კაცმა შეამჩნია, რომ შესასვლელი მიწისქვეშ მიდიოდა. მიწისქვეშეთში ჩასვლის შემდეგ კაცმა აღმოაჩინა, რომ დიდ სახლში იმყოფებოდა, რომელშიც უამრავი ხალხი იყო. ეს ხალხი თითქმის ინდიელებს ჰგავდნენ, ყველა ასაკის და ორივე სქესის. კარგად იყვნენ ჩაცმულები, თუმცა ყველას ირმის ტყავის ტანსაცმელი ეცვა. ყველა ძალიან კმაყოფილი და ბედნიერი ჩანდა. როგორც კი კაცი ოთახში შევიდა, ხალხმა თქვა რომ მათმა ასულმა ქმარი მოიყვანა. იმ ღამეს ქალმა კაცს უთხრა ,,შენ ჩემი ქმარი ხარ, ჩემთან უნდა გეძინოს, შეგიძლია ჩამეხუტო ოღონდ უფრო შორს არ უნდა წახვიდე, რადგან ჯერ შეწყვილების სეზონი არ დაწყებულა. შენ ასევე შეგიძლია ჩემი დებიც მოიყვანა ცოლად. ჩვენი სეზონი მხოლოდ წელიწადში ერთხელაა, მთელი დანარჩენი წლის განმავლობაში ჩვენ სქესობრივი კავშირი არ გვექნება". იმ ღამეს კაცს თავის ახალ ცოლთან ეძინა.
     მეორე დილით  ხალხმა თავიანთი სიძე სანადიროდ წაიყვანა და სთხოვეს ხორცი ეშოვა მათთვის. მონადირემ თავისი მშვილდ–ისარი აიღო და სანადიროდ წავიდა. ორი ახალგაზრდა ირემი, მისი ცოლისძმები, გაიქცნენ და უფრო ადრე მივიდნენ ბორცვამდე, ვიდრე მონადირე. როგორც კი ბორცვს მიაღწიეს ისინი ირმებად გადაიქცნენ. მონადირემ ისინი დახოცა, არ იცოდა რომ თავისი ცოლისძმები იყვნენ და სახლში მოიტანა. როცა ყველანი ჭამდნენ, ბელადმა ბრძანა რომ არც ერთი ძვალი არ გადაეგდოთ, არამედ ერთად შეეგროვებინათ და ტყავში გაეხვიათ. შემდეგ ბელადმა ერთ ერთ ახალგაზრდას უბრძანა რომ წაეღო და ეს ძვლები მდინარეში გადაეყარა. ისიც ასე მოიქცა და როცა დაბრუნდა ორივე ცოლისძმა თან მოჰყვა. მხოლოდ ამის შემდეგ აუხსნა ბელადმა მონადირეს, რომ თუ მის მიერ მოკლული ირმის ძვლებს პატივისცემით მოეპყრობოდა და მდინარეში გადაყრიდა, ის სიცოცხლეს დაიბრუნებდა და არც მონადირეზე იქნებოდა გაბრაზებული. ასე ნადირობდა კაცი ყოველდღე და თითოეული მისი მოკლული ირემი ცოცხლდებოდა.
    ბოლოს შეწყვილების სეზონიც დაიწყო და ბელადმა მონადირეს დიდი ხარირმის სხეული უბოძა, მასაც შეეძლო ირმად გადაქცევა. ის წვებოდა თავის ცოლთან და ბედნეირი იყო. თუმცა ერთხელაც მოვიდა უცხო ირემი და ცოლი წაართვა. ბელადი დაპირდა რომ გამთენიისას ორნამენტებს დაახატავდა, რომელიც გააძლიერებდა. მეორე დილით ბელადმა მას დიდი ხაზები დაახატა შუბლზე და მკერდზე და მან შეძლო ყველა მოქიშპის ჩამოშორება. შამანებმა მისი ყველა ჭრილობა განკურნეს და შეუნარჩუნეს სიცოცხლე.
   ასე იქცეოდნენ შეწყვილების სეზონის ბოლომდე და მონადირე ყოველთვის გამარჯვებული იყო. ამ დროს მისმა ცოლმა ვაჟი შვა. როცა ბავშვი წამოიზარდა, ცოლმა უთხრა ქმარს, რომ უსამართლობა იყო მარტო მის ტომში ცხოვრება. ამიტომ გადაწყვიტეს მონადირის ტომში დაბრუნება. მათ დიდხანს იმოგზაურეს, მაგრამ ქალი ფიქრობდა რომ ძალიან ნელა მიდიოდნენ, ამიტომ ირმებად გადაიქცნენ და სწრაფად მიაღწიეს სოფლამდე. ცოლმა ქმარს ურჩია რომ ჯერ არ გამოჩენილიყო სოფელში, არამედ რვა დღეს ბალახების ნაყენში ებანავა, რათა ირმის სული ჩაეხშო, თუ არადა მოკლავდნენ. თუმცა კაცმა სოფლის შორიახლოს ახალგაზრდა ქალი დაინახა და შეიცნო როგორც თავისი და. გამოჩნდა მის წინ და უთხრა ,,ო, დაო მე დავბრუნდი, არავინ არ უნდა მომიახლოვდეს რვა დღემდე, ამის მერე კი გეწვევი, ოღონდ თქვენი სახლები შამანებმა უნდა გაწმინდონ, რომ არ იყოს ცუდი სუნი და ავი სულები" ხალხს ეგონა რომ ის მკვდარი იყო, ამიტომ მისი უშვილო ცოლი სხვაზე დააქორწინეს. როგორც კი მონადირე ადამიანის ფორმას დაუბრუნდა, სოფელში შევიდა თავისი ახალი ცოლით და შვილით. მისმა ცოლმა მთელ სოფელს ირმის გამომშრალი ხორცი და ტყავები დაურიგა, ყველა ნასიამოვნები იყო. მონადირე თავის კერას დაუბრუნდა. ყოველთვის, როცა სოფელს ხორცი მოუნებოდა, იგი თავის შვილს აძლევდა მშვილდს და ისრებს და უბრძანებდა, რომ ენადირა. მის ძვლებს წყალში ყრიდნენ და იგი ისევ ცოცხლდებოდა. სოფელში გავრცელდა ეს ჩვეულება და ირმის ხორცი არავის აკლდა.
    მონადირე თავის შვილს ასწავლიდა, რომ არც ერთი მოკლული ირმის ძვალი არ დაეკარგა, არამედ შეეგროვებინა და წყალში ჩაიყარა. თუ ამას ვერ მოახერხებდა, მაშინ დაეწვა და ამ შემთხვევაში ირემი მართლა მოკვდებოდა. თუ იგი უპატრონოდ დაყრიდა ძვლებს, მაშინ ნადირობაში ბედი არ ექნებოდა.
   მონადირემ ღრმა სიბერემდე იცოცხლა, თუმცა ალბათ ის არც მომკვდარა, რადგან სიკვდილამდე დიდ, ღონიერ ირმად გადაიქცა და არასდროს დაბრუნებია თავის სოფელს. მის შთამომავლობას კი ირმად გადაქცევის უნარი შემორჩა.

No comments:

Post a Comment